ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΓΑΘΑ

Η ανώτατη εκπαίδευση δεν είναι εμπόρευμα

Παρέμβαση του Daniel MONTEUX, ATTAC-Γαλλίας

Δημοσίευμα της εφημερίδας ΕΠΟΧΗ της 30 Μαρτίου

Original στα γαλλικά:

 http://www.ntua.gr/dep/posdep/BOLOGNA/Anti-Convention_Program.html

 

Δημόσιες Υπηρεσίες και ιδιωτικοποίηση

Μία εισήγηση στο θέμα με βάση μία ιστορική ανασκόπηση από τον Νίκο Μαλαγαρδή

 

Οι θέσεις του Αττακ στο θέμα των ιδιωτικοποιήσεων

Ελληνική παρουσίαση βάσει ενός κειμένου του Αττακ-Βελγίου.

 

To Διατροφικό Μέλλον του Πλανήτη και οι Αγρότες

Αποσπάσματα απο άρθρο της Susan George - Μετάφραση από τον Μανόλη Μαθιουλάκη

 

Νερό σε ιδιωτικά χέρια

Του David Hall - Μετάφραση αποσπάσματος που δημοσιεύθηκε στο Sand of the Wheels

                                                                    

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΑΜΠΑΝΙΑΣ

 

Πανευρωπαϊκή επιστολή προς τα μέλη του Ελληνικού και Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

  

Επιστολή του ΑΤΤΑΚ Ελλάδας προς τους Βουλευτές του Ελληνικού Κοινοβουλίου

 

Έκκληση των πολιτών προς τα μέλη του Ελληνικού και Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

% ΚΙΝΗΜΑ ΠΟΛΙΤΩΝ ATTAC  ΕΛΛΑΔΑΣ.

 

Η ανώτατη εκπαίδευση δεν είναι εμπόρευμα

 

Παρέμβαση του Daniel MONTEUX, Γαλλία

·      Syndicat National de l’Enseignement Supérieur-DSU

·      ATTAC-France

·      Espaces Marx

 

 

 

Η ανώτατη εκπαίδευση, κατέχει στρατηγική θέση στην κοινωνία των αρχών του 21ου αιώνα.

 

Με τις δραματικές επιστημονικές και τεχνολογικές αλλαγές , την επανάσταση της πληροφορίας του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα, και με την παγκόσμια άνοδο της ζήτησης της κατάρτισης, το όραμα ‘εκπαίδευση για όλους’ γνώρισε την πιό θεαματική εξάπλωση. Το 1960 υπήρχαν στον κόσμο 13 εκατομμύρια φοιτητών · σήμερα πλησιάζουν τα 100, δηλαδή το 10% όλου του συνολικού πληθυσμού που φοιτά σε οποιαδήποτε βαθμίδα.

Όμως, η περίοδος αυτή της εξαιρετικής αύξησης είναι ταυτόχρονα εκείνη κατά την οποία, ως πρός την πρόσβαση στις ανώτατες σπουδές και στην έρευνα, το ρήγμα μεταξύ των βιομηχανικών χωρών και των λεγόμενων ‘υπό ανάπτυξη’ χωρών δεν σταμάτησε να βαθαίνει, εις βάρος μιάς ενδογενούς ανάπτυξης των λαών τού ‘Νότου’. Στη δυτική Ευρώπη και τη βόρεια Αμερική, περισσότεροι από τους μισούς νέους έχουν πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση · στη Βραζιλία,  ‘ανερχόμενη’ χώρα, το ποσοστό αυτό πέφτει στο 8.

Μόνο το 20% του ανθρώπινου είδους οφελείται από ό,τι αποκαλείται ‘κοινωνία της γνώσης’. Η “ηλεκτρονική μόρφωση”  δεν μπορεί ν’αποτελέσει την θαυματουργή συνταγή, όταν ξέρουμε ότι στην Αφρική του 9% του παγκόσμιου πληθυσμού δεν αντιστοιχεί παρά το 0,4% των ηλ.υπολογιστών, ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες, με το 4% του παγκόσμιου πληθυσμού αντιστοιχεί το 26%.

Η ανώτατη εκπαίδευση είναι ένα πρωταρχικό κοινωνικό διακύβευμα, με πολιτισμικό και κοινωνικό ρόλο χωρίς προηγούμενο, αφού παράγει και μεταδίδει γνώσεις στους φοιτητές, διαχέει τη γνώση στην κοινωνία και αποτελεί το επιστέγασμα των εκπαιδευτικών συστημάτων. Οι δυνάμεις του κεφαλαίου και της οικονομικής παγκοσμιοποίησης θέλουν να την χρησιμοποιήσουν ως εργαλείο της εξουσίας τους · το ανερχόμενο κοινωνικό κίνημα για έναν διαφορετικό κόσμο, δρά ώστε η εκπαίδευση στο σύνολό της, όπως το νερό, η υγεία και το περιβάλλον, να αναγνωριστεί ως αγαθό κοινό για την ανθρωπότητα.

Τα διακυβεύματα είναι ταυτόχρονα οικονομικά (η τεράστια αγορά της εκπαίδευσης), ιδεολογικά (το περιεχόμενο των σπουδών), πολιτικά (γνώσεις που κατάσχονται από μια μειοψηφία για να σταθεροποιήσει την εξουσία της ή οικουμενική κοινοκτημοσύνη της γνώσης ;)

 

**************

 

Άμεσες και μαζικές κινητοποιήσεις είναι λοιπόν επείγουσες και αναγκαίες, ώστε να εμποδίσουμε να ανοιχτούν στον ανταγωνισμό και το εμπόριο η εκπαίδευση, ο πολιτισμός, η υγεία, τα οπτικοακουστικά μέσα, όπως έχουν ήδη ανοιχτεί ή ανοίγονται αυτή τη στιγμή τα ταχυδρομεία, το τηλέφωνο, τα τραίνα, η ηλεκτρική ενέργεια.

Στην προοπτική της συνόδου του ΠΟΕ που θα γίνει το Σεπτέμβρη στο Μεξικό, οι 144 χώρες μέλη οφείλουν ως τις 31 Μαρτίου 2003 να καταθέσουν τις “προσφορές” τους για την “απελευθέρωση” των υπηρεσιών, για την διαπραγμάτευση των GATS. Είναι η προτεραιότητα της στιγμής.

Αναπτύσσονται αντιστάσεις : όμως υπό ποιές προϋποθέσεις θα μπορούσαν αυτές να αποτρέψουν την εφιαλτική αυτή προοπτική, όπως έγινε το 1998 με το σχέδιο ΜΑΙ (πολυμερείς συμφωνίες για τις επενδύσεις);

Ο ΠΟΕ, ο οποίος παρ’όλο ότι δεν ανήκει στο σύστημα των Ηνωμένων Εθνών, έχει υπερβολική εξουσία, ακόμα και δικό του δικαστήριο, δεν είναι ένα όργανο ρύθμισης. Είναι ένα όργανο απορρύθμισης που έχει ως σκοπό του να ανοίξει στον ανταγωνισμό, στο νόμο της αγοράς, όλους τους τομείς δραστηριότητας χωρίς καμιά εξαίρεση. Ελέγχεται από τα πιό ισχυρά κράτη, αρχίζοντας από τις ΗΠΑ, και άρα από τις πολυεθνικές και τις οικονομικές αυτοκρατορίες στις οποίες τα κράτη αυτά εκχώρησαν τις οικονομικές αρμοδιότητές τους.

Το όπλο του, οι GATS, στο κέντρο των οποίων υπάρχει η πρόβλεψη του “πιο προνομιακού κράτους” , υποχρέωνουν κάθε συμβαλλόμενη χώρα να παραχωρήσει, άνευ όρων, σε ξένους οικονομικούς παράγοντες που δρούν στην επικράτεια της, την ίδια ακριβώς μεταχείριση την οποία επιφυλάσσει στους δημόσιους και ιδιωτικούς εθνικούς παράγοντες (την “εθνική μεταχείριση”).

Σ’αυτή τη βάση γίνονται οι διαπραγματεύσεις σε σχέση με τις δεσμεύσεις που κάθε χώρα απαιτεί ή προσφέρει στους εταίρους της. Από τη στιγμή που θα συμφωνηθούν, οι δεσμεύσεις είναι αμετάκλητες.

Η πίεση των δυνάμεων της αγοράς για να επιβάλουν τις περισσότερες δυνατές δεσμεύσεις είναι ανάλογη με το οικονομικό διακύβευμα, που υπολογίζεται για την εκπαίδευση σε 2000 δισ. δολάρια, ενώ η ανώτατη εκπαίδευση αποτελεί το φιλέτο της αγοράς.

Για παράδειγμα, θα αναφέρω το επίσημο περιεχόμενο του αιτήματος που διατυπώθηκε από την αμερικανική κυβέρνηση σε σχέση με την ανώτατη εκπαίδευση, την εκπαίδευση ενηλίκων και την εκπαιδευτική αξιολόγηση: ένα πραγματικό τελεσίγραφο κατατέθηκε σε 44 χώρες, μεταξύ των οποίων οι 15 τις ΕΕ, το οποίο απαιτεί να καταθέσουν ένα πλήρη κατάλογο με δεσμεύσεις ανοίγματος των αντιστοίχων τομέων τους στον διεθνή ανταγωνισμό, και ζητά από αρκετές από αυτές (Ιαπωνία, Ισραήλ) να αναγνωρίσουν τα διπλώματα που απονέμονται από “πιστοποιημένα” ιδιωτικά ιδρύματα ή να άρουν τους περιορισμούς που ισχύουν στη συμετοχή ξένων εταίρων (Κίνα, Τουρκία, Φιλιππίνες, Μεξικό).

Πίσω από αυτά τα αιτήματα, υπάρχει όλη η πίεση των lobbies όπως ο ‘Coalition of Services Industries’ (CSI) και του παραρτήματός του, της ‘National Cοmmittee for International Trade in Education’ (NTICE) τόσο ισχυρών στην κυβέρνηση Μπους όσο και το πετρελαϊκό lobby του Τέξας. Στην Ευρώπη έχουμε την εργοδοτική οργάνωση UNICE και το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Υπηρεσιών (EFS).

Η αποδοχή αυτών των απαιτήσεων θα είχε ως αποτέλεσμα το ολοκληρωτικό ανοιγμα του τομέα της εκπαίδευσης στον ανταγωνισμό, στις χώρες όπου υπάγεται ακόμα σε δημόσιο έλεγχο. Θα είχε επίσης ως αποτέλεσμα την πλήρη απαγόρευση της ανάκλησης των ιδιωτικοποιήσεων στις χώρες όπου έχουν ήδη επιβληθεί το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα…

Όσο για τις Ηνωμένες Πολιτείες αυτές μπορούν ανά πάσα στιγμή να αυτοεξαιρεθούν από την “απελευθέρωση” που προσπαθούν να επιβάλουν στους άλλους, ενεργοποιώντας την παράγραφο 301 του ομοσπονδιακού νόμου για το εμπόριο.

Στην πραγματικότητα, τα ανοίγματα που ζητούν, απορρέουν από μια στρατηγική μονομερούς κατάκτησης των αγορών των άλλων και, όπως και στην γεωργία, προστασίας της δικής τους αγοράς.

Βέβαια, στην εκπαίδευση, ο ανταγωνισμός του ιδιωτικού τομέα, το βάρος των ιδιωτικών επιχειρήσεων και οι ιδιωτικοποιήσεις, δεν περίμεναν τις GATS για να εμφανιστούν. Παντού κερδίζουν έδαφος, επωφελούμενα απο την αποδυνάμωση του δημόσιου τομέα, που υποσκάπτεται από τον περιορισμό των επενδύσεων και από την υποβάθμιση του κοινωνικού και πολιτισμικού του περιβάλλοντος : δομικές αναδιαρθρώσεις υπο την αιγίδα της ΠΤ και του ΔΝΤ, βάρος του δημόσιου χρέους, θεσμοθετημένες λογικές της αγοράς, και σύμφωνο λεγόμενης σταθερότητας στην ΕΕ… αλλά και ρόλος των ευρωπαικών θεσμών που προωθούν τον ανταγωνισμό της αγοράς.

Όμως οι GATS ετοιμάζουν ενα ποιοτικό άλμα : το ολοκληρωτικό άνοιγμα στον ανταγωνισμό, την πλήρη απελευθέρωση, την υποχρέωση για τον δημόσιο τομέα να λειτουργεί με τα πρότυπα της αγοράς, ή να εξαφανιστεί.

 

 

Πώς να απαντήσουμε στην πρόκληση ;

Δεν μπορούμε να απαντήσουμε όπως θέλουμε, ούτε με το να εγκλωβιστούμε στον κλάδο κινδυνεύοντας να μας καταπιεί ο κορπορατισμός, ούτε με το να περιοριζόμαστε σε μια ρητορική και σε μεμονωμένες δράσεις, με την ευκαιρία των μεγάλων διεθνών συνόδων. Ολα αυτά είναι αναγκαία, αλλά ανεπαρκή.

Διότι οι αντίπαλοι μας ασκούν μία ισχυρή πίεση για να συγκαλύψουν τους στόχους τους κάτω από επιχειρήματα όπως : η κοινή λογική, ο τεχνικός χαρακτήρας των αλλαγών, ή το αναπόδραστο των φιλελεύθερων επιλογών.

 

Πρέπει λοιπόν ταυτόχρονα :

1.- Να ανπτύξουμε μια εκ θεμελίων κριτική των φιλελεύθερων επιλογών και των συνεπειών τους

¾  σε ποιές κοινωνικές και περιβαλλοντικές καταστροφές οδηγεί η απορρύθμιση ;

¾  η εκπαίδευση : εμπορευματοποιημένο ατομικό αγαθό ή διαρκής κοινωνική επένδυση ;

¾  ο δήμοσιος τομέας : μαύρη τρύπα στην οποία χάνονται τα χρήματα των φορολογούμενων, ή εργαλίο για εξισωτικές και βιώσιμες απαντήσεις στις κοινώνικες ανάγκες ;

πώς να δεχτούμε τη μείωση των πόρων για την δημόσια εκπαίδευση :

¾  όταν το παγκόσμιο ακαθάριστο προιόν αυξάνεται απο 1 εώς 2 % το χρόνο

¾  όταν κάθε μέρα 2 δισ. δολάρια αλλάζουν χέρια στα διεθνή χρηματιστήρια…

¾  όταν το χρέος των χωρών του Νότου έχει ήδη αποπληρωθεί 3 ή 4 φορές χωρίς κάν να αρχίσουμε να μιλάμε για το χρέος του Βορρά προς τον Νότο για 5 αιώνες αποικιακής λεηλασίας

¾  όταν, τέλος, η στρατιωτικές δαπάνες αποροφούν 700 δισ. δολάρια το χρόνο..

 

2.- Να ριζώσουμε την αντίσταση στην αναζήτηση και την διατύπωση εναλλακτικών προτάσεων στη δικτατορία του χρήματος, με στόχο να κάνουμε εφικτή μιά άλλη εκπαίδευση για έναν και σε έναν άλλο κόσμο, κόντρα στην παγκοσμιοποιημένη φιλελεύθερη αταξία.

Ο δρόμος προς το στόχο αυτό δεν συμβιβάζεται με τις φιλελεύθερες πολιτικές για τις οποίες η εκπαίδευση δεν είναι, στο κάτω-κάτω, παρά ένα εμπόρευμα όπως κάθε άλλο… οι μαθητές και οι φοιτητές είναι πελάτες που πληρώνουν, και το διδακτικό προσωπικό είναι ‘ανθρώπινο κεφάλαιο’ υπό την επιτήρηση των χρηματιστηριακών δεικτών.

Εμείς όμως δεν περιοριζόμαστε σε μιά λογική απλής αμφισβήτησης : αυτοί καταστρέφουν και εμείς θέλουμε να χτίσουμε.

Αμφισβητούμε την νεοφιλελεύθερη εκπαιδευτική τάξη, για να την αντικαταστήσουμε με ένα άλλο όραμα που έχει ως κέντρο του την ολοκλήρωση των ατόμων και την πλήρωση των θεμελιακών λαϊκών αναγκών, μεταξύ των οποίων και η εκπαίδευση.

Σ’αυτή τη λογική, μεγαλώνουν οι ευθύνες μιας ανώτατης εκπαίδευσης, ανεξάρτητης από τις δυνάμεις του χρήματος, παραγωγού γνώσης για όλους, παιδαγωγικά καινοτόμου, ικανής να μορφώσει καλύτερα τους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων, ικανής επίσης να κινητοποιηθεί ως ειδικός και ως αξιολογητής στην υπηρεσία της πολιτείας : διεκδικούμε περισσότερα δημόσια μέσα.

¾  Αυτή η άλλη εκπαίδευση είναι η αναγνώριση, εδώ και από τώρα του απαράγραπτου και αναφαίρετου δικαιώματος του κάθε ατόμου και του κάθε λαού σε μία εκπαίδευση δημόσια, δωρεάν και πλήρη.

¾  Αυτό σημαίνει οτι η εκπαίδευση οφείλει να αναγνωριστεί ως κοινό αγαθό της ανθρωπότητας, πράγμα που δικαιολογεί την υπαγωγή της στο δημόσιο έλεγχο μέσα σε ένα διευρυμένο δημόσιο χώρο.

¾  Αυτό συνεπάγεται την οικουμενική απαίτηση για πρόσβαση όλων στην γνώση, και άρα την πραγματική πάλη ενάντια σε κάθε τι που την παρεμποδίζει : αναλφαβητισμός, αποκλεισμός, ανισότητες.

¾  Την απαίτηση επίσης για μετασχηματισμό του περιεχομένου, στην κατεύθυνση της κριτικής ιδιοποίησης της γνώσης, της δημιουργίας πολιτών με προσόντα και της συνεισφοράς της, τόσο στην ολοκλήρωση των ατόμων όσο και στην βιώσιμη ανάπτυξη και στη διάσωση του περιβάλλοντος.

¾  Αυτό σημαίνει επίσης ότι υπέρτατος στόχος και κινητήρια δύναμη είναι η δημοκρατία, η συμμετοχή στις επιλογές και στις αποφάσεις, τόσο στην πολιτεία όσο και στην επιχείρηση.

Πρέπει να προχωρήσουμε, τέλος, προς μία ανώτατη και γενική εκπαίδευση, βαθιά ανανεωμένες. Αυτό απαιτεί να δράσουμε ταυτόχρονα και στους παράπλευρους εξωτερικούς παράγοντες του σημερινού εκπαιδευτικού ελλείμματος σε όλα τα επείπεδα. Δηλαδή να δράσουμε σε ό,τι εμποδίζει την πρόσβαση ή γεννά την σχολική και πανεπιστημιακή αποτυχία : φτώχεια, στέγη, εργασία, σεξιστικές, ρατσιστικές ή εθνοτικές διακρίσεις, παιδική εργασία. Για να προχωρήσουμε, πρέπει οπωσδήποτε να επιλύσουμε τα προβλήματα που εμποδίζουν την εκπαίδευση και τα οποία είναι, πριν απ’όλα, προβλήματα κοινωνίας και πολιτισμού.

 

************

Τέλος, για να έχουμε αποτελέσματα βιώσιμα και εις βάθος, είναι επείγον και αναγκαίο να διευρύνουμε τα μέτωπα της μάχης και των συμμετεχόντων. Να κινητοποιήσουμε την κοινωνία :

·      με τους θεσμούς και το περιβάλλον τους

·      με τους κατοίκους, τα σωματεία, τις τοπικές αρχές που μπορούν να αποτελέσουν τοπικούς πόλους αντίστασης στην φιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση

·      να ξεπεράσουμε τις περιφρακτικές λογικές, με ένα διάλογο χωρίς αποκλεισμούς και  φραγμούς, με αμοιβαία κατανόηση και σεβασμό

·      να γνωστοποιήσουμε τις πρωτοβουλίες μας που πολλαπλασιάζονται

·      να συνοδεύσουμε την αντίσταση με προτάσεις

·      να δυναμώσουμε την πάλη μας στο χώρο και στο χρόνο, να της δώσουμε διάρκεια, να την παγκοσμιοποιήσουμε

 

Ο χρόνος πιέζει : θα μπορέσουμε να απαντήσουμε στην πρόκληση ;

 

 

Μετάφραση :

Δώρα Λαφαζάνη και

Μυρτώ Βλαστού-Λαφαζάνη

9 Μαρτίου, 2003